develide.com

PMS (premenstüral sendrom) semptomları, cinsel aktivite, doğum kontrolü ve ruh hali… Bunlar regl takip uygulamalarının kullanıcıları hakkında topladığı son derece kişisel verilerin yalnızca birkaçı.

Uzmanlara göre bu veriler, kullanıcıların sandığı kadar gizli tutulmuyor olabilir.

Dünyanın en yaygın kullanılan adet takvimi uygulaması Flo Health, milyonlarca kullanıcısının verilerini satarak mahremiyetlerini ihlal ettiği gerekçesiyle ABD'de açılan bir toplu davada uzlaşma yoluna gitti.

Konuyla ilgili bir açıklama yayımlayan şirket, uzlaşmadan "memnuniyet duyduğunu" aktarsa da özür dilemedi veya yanlış yaptıklarına dair bir ifade kullanmadı.

İngiltere merkezli kâr amacı gütmeyen ve kişisel verilerin korunması üzerine çalışan Privacy International örgütü, 2021'deki bir araştırmasında test ettikleri 36 regl döngüsü uygulamasının %61'inin kullanıcı verilerini otomatik olarak üçüncü taraflara transfer ettiğini bulmuştu.

Bazı uygulamalar o tarihten bu yana iyileşse de veri mahremiyetine dair kaygılar sürüyor.

2024'teki bir araştırma da bu uygulamaların 112'den fazla ülkede kullanıldığını tespit ettikten sonra, dünya nüfusunun yüzde 40'ının kısıtlayıcı kürtaj yasalarına sahip yerlerde yaşaması nedeniyle bu uygulamaların verilerinin kolluk kuvvetleri tarafından kullanılmasından duyulan endişeye dikkat çekmişti.

Mozilla Vakfı'ndan araştırmacı Lauren Hendry Parsons "Regl verileri birer silaha dönüştürülebilir" diyor ve ekliyor:

"İnsanların öz bakımları için kullandığı bir uygulama gözetleme, ifşa etme veya zarar verme amacıyla kullanılabilir."

2019'da, ABD Başkanı Donald Trump'ın ilk döneminde ABD'nin Missouri eyaletinin Sağlık Bakanlığı, başarısız kürtajları araştırmak için hastaların regl verilerini tutmuştu.

Flo Health uygulaması Hindistan, Brezilya ve Kenya gibi pek çok ülkedeki uygulama mağazalarında en çok indirilen ilk beş sağlık uygulaması arasında yer alıyor.

İki erkek tarafından kurulan Flo, "dünyanın dört bir yanından kadınlara, bedenlerinin sinyallerini anlamaya yardımcı olduğunu" aktarıyor.

Fakat 2019'dan bu yana kullanıcıların verilerini paylaşmakla suçlanıyor.

Şirket 31 Temmuz'da milyonlarca kadının kişisel verilerini aralarında Meta'nın da olduğu üçüncü taraflarla paylaşmakla suçlandığı bir toplu davada uzlaşma yoluna gitti.

Şirketin konu hakkındaki açıklamasında, "Bu suçlamaları destekleyecek kanıt olmadığı mahkemede de açıkça görüldü. Biz başından beri bu suçlamaların asılsız olduğunu söyledik" ifadeleri yer aldı.

Ağustos ayındaki başka bir davada ise jüri, Meta'nın California eyaletindeki kişisel verilerin korunması kanununu ihlal ettiğine hükmetti.

Meta bu karara "kesinlikle karşı çıktıklarını" belirtti ve "davacıların Meta'ya yönelik suçlamalarının yanlış olduğunu" ekledi.

Şirket, mahremiyete önem verdiklerini ve "sağlık veya diğer hassas bilgileri istemediklerini" açıkladı.

Flo Health'e karşı Kanada'da bir toplu dava, Portekiz'de ise bir tüketici hakları davası sürüyor.

Adet takvimi uygulamaları regl olan bireyler tarafından sıklıkla kullanılıyor ve regl döngülerini anlamalarını kolaylaştırıyor.

Polikistik over sendromu gibi düzensiz adet döngüleriyle ilişkili hastalıkların ve potansiyel sağlık sorunlarının da fark edilmesini kolaylaştırabiliyor.

2024'teki bir araştırma, aile planlama ihtiyacının karşılanmadığı ve daha yüksek doğum oranına sahip düşük gelirli ülkelerde bu uygulamaların daha sık indirildiğini ortaya koydu.

Araştırmacılar bazı ülkelerde o pazarlara özgü uygulamalar olsa da çoğu ülkede aynı uygulamaların kullanıldığını tespit etti.

BBC'ye konuşan İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nin Minderoo Teknoloji ve Demokrasi Merkezi'nden kişisel veri güvenliği araştırmacısı Dr. Stefanie Felsberger "Bazı ülkelerde bu veriler sağlık datası olarak değil 'genel zindelik verisi' olarak sınıflandırılıyor" diyor.

Bu durum, bu verilerin özel koruma ve düzenlemelerin dışında kalması anlamına geliyor.

Latin Amerika'da araştırmalar yürüten Chupadados kuruluşu ve Privacy International'ın çalışmaları, bu uygulamalardan bir kısmının kullanıcı verilerini paylaştığını, bir kısmının da veri sızıntılarına yol açabilecek güvenlik açıkları olduğunu ortaya koydu.

BBC'ye konuşan Dr. Felsberger, regl takip uygulamalarının kullanıcı sözleşmelerinin anlaşılması zor olduğunu ve verileri nasıl işledikleri konusunda kullanıcılara genellikle tam bir bilgi vermediklerini söylüyor:

"Kullanıcılara sıklıkla 'ya her şeyi kabul edersiniz ya da uygulamayı kullanamazsınız' diyorlar."

İnsanların bu uygulamayı kullanabilmesi için veri toplama koşullarının tamamına onay vermesi gerekiyor.

Üreme sağlığı verileri yalnızca hassas değil, aynı zamanda son derece değerli.

Dr. Felsberger "Daha da önemlisi, uygulamalar hamilelik üzerine verilere sahip ve bu reklam verenler tarafından çok rağbet gören bir data" diyor.

İngiltere'de yayımlanan Financial Times gazetesinin 2013'te yaptığı bir araştırma, hamileliğinin son üç ayındaki kişilerin verilerinin değerinin 220 katına çıktığını bulmuştu.

Dr. Felsberger "Bu uygulamalar insanların akıl sağlığı hakkında da veriye sahip" diyor:

"Savunmasız veya duygusal olarak hassas bir halde olmak, maalesef reklam verenlerin ilgisini çeken bir durum."

Dr. Felsberger "menstrüel bazlı reklamcılık" diye adlandırdığı bu yöntemle şirketlerin bu bilgiler sayesinde kullanıcıları, adet döngülerinin hangi aşamasında olduklarına göre hedef alabileceğini belirtiyor.

Lauren Hendry Parsons ise bunun reklam verenlerin de ötesine geçtiğini ekliyor.

"Potansiyel olarak sigorta şirketleri, hükümetler ya da işverenlerin" de bunları kullanabileceğini söyleyen Parsons, "Bu durum istihdama, sağlığa ve kamu hizmetlerine erişimi etkileyebilir" diyor.

Bugüne kadar regl takibi sonucu gerçekleşen istihdam veya sağlık ayrımcılığının henüz bir örneği olmasa da uzmanlar bunun yaşanabileceğinden endişeli.

Dünya genelinde kürtaj yasaları esnetilme eğiliminde olsa da ABD gibi birkaç ülkede durum tersi yönde.

Günümüzde pek çok insan kürtaj kısıtlamalarının olduğu ülkelerde yaşıyor.

Hendry Parsons, regl takip araçlarının topladığı verilerin bu ülkelerde risk teşkil edebileceğini söylüyor:

"Kürtaj hakkının tehdit altında olduğu ülkelerde regl verileri hamilelik, düşük veya kürtajları tespit etmek için kullanılabilir ve bu sonuçlar kolluk kuvvetleriyle paylaşılabilir.

"Kişisel verilerin çok sağlam bir şekilde korunmadığı durumda şirketler genellikle ellerindeki verileri talep gelmesi halinde yetkililere iletiyor."

İngiltere'de Haziran ayından itibaren polis yönergelerine yapılan değişiklik polislerin, beklenmedik düşük yaşayan kadınların telefonlarındaki uygulamaları kontrol etmeyi değerlendirmesini de içeriyor. Bütün bunlar yasal süreçlere bağlı.

Potansiyel kürtaj vakalarını yargılamak için verilerin toplandığı vakalar da vardı.

2022'de ABD'de kürtaj yaptırmak isteyen birini yargılamak için Facebook yazışmaları kullanıldı.

2022'de İngiltere'de polis, kürtaj haplarının yasal sınırın ötesinde kullanılmasına dair bir soruşturmada bir kadının Google arama geçmişini aldı.

Dr. Felsberger ve Hendry Parsons, verilerin şifreli tutulmaması durumunda, kullanıcıların son derece hassas verilerini ifşa edebilecek veri sızıntısı riskine de dikkat çekiyor.

Uzmanlar regl uygulamalarının bireylerin adet döngüsü sağlığını takip etmesi için kullanışlı olabileceğini kabul ediyor.

Bunu yaparken verilerini korumak isteyen kişilerin sormaları gereken bazı sorular olduğunu söylüyor:

Gizlilik sözleşmesi açık ve anlaşılabilir bir dille mi yazılmış?

Dr. Felsberger bir uygulamanın net bir gizlilik sözleşmesine sahip olmasının, mahremiyete verdiği önemi gösterebileceğini söylüyor.

Verileriniz şifreleniyor mu?

Verilerinizin şifrelenmiş bir halde tutulması, izinsiz erişim sağlayan kişilerin verilerinizi ele geçirmesini zorlaştırır.

Adet takviminizle alakası olmayan, adresiniz gibi kişisel verilerinizi istiyor mu?

Dr. Felsberger ve Parsons, bazı uygulamaların regl takibiyle alakasız verileri istemesine dikkat çekiyor. Kullanıcıyla eşleştirilebilecek adres gibi bilgiler, regl döngüsünü anlamak için gereksizdir.

Uygulama nasıl para kazanıyor? Verilerinizi reklam verenlere satarak mı?

Dr. Felsberger çoğu uygulamanın iş modelinin kullanıcı verilerini üçüncü taraflara satmak üzerine kurulduğunu söylüyor:

Dr. Felsberger, "Bunu yapmanın yolu, uygulama kullanımını bırakmak değil" diyor.

"Bunu yapmanın yolu, uygulamadan daha fazlasını istemek ve kişisel olarak neleri paylaşabileceğinizi belirlemektir."

Teknoloji, Sağlık, Hukuk, Son Dakika

Son Dakika › Sağlık › Regl Uygulamaları Mahremiyeti İhlal Ediyor - Son Dakika