develide.com

BEİJİNG, 10 Temmuz (Xinhua) -- Çinli bilim insanlarının, Chang'e-6 göreviyle Ay'ın karanlık yüzünden getirilen örnekler üzerinde elde ettiği bulgular, Ay'ın karanlık yüzünün evrimsel tarihine ilk kez kapı araladı. Örnekler üzerinde yürütülen çalışmalar, Ay'ın manto katmanındaki volkanik faaliyetlere, eski manyetik alana, su içeriğine ve jeokimyasal özelliklerine ilişkin bilgiler sunuyor.

İkisi de Çin Bilimler Akademisi'ne bağlı olan Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü ve Ulusal Astronomi Gözlemevi'nin yanı sıra Nanjing Üniversitesi ve diğer kurumlardan araştırma ekiplerinin gerçekleştirdiği dört araştırmanın sonuçları Nature dergisinin son sayısında yayımlandı.

Ay'ın Dünya çevresindeki dönüş süresi, kendi ekseni etrafındaki dönüş süresiyle aynı olduğu için her zaman aynı yüzü Dünya'ya dönük. Çoğu kısmı Dünya'dan görülemeyen diğer yüzü ise Ay'ın uzak tarafı ya da karanlık yüzü olarak adlandırılıyor. Bu terim, gözle görülebilen karanlığı değil, Ay'ın büyük oranda keşfedilmemiş arazilerinin bilinmeyen yönlerini ifade ediyor.

Chang'e-6, 2024 yılında Ay'ın karanlık yüzünden 1.935,3 gram örnek getirerek tarihe geçti. Bu örneklerin Ay üzerindeki en büyük, en derin ve en eski havza olan Güney Kutbu-Aitken Havzası'ndan alınmış olması da Ay'ın yakın ve uzak taraflarının bileşimleri arasındaki farklılıkların açıklığa kavuşturulması ve iki taraf arasındaki asimetrinin uzun zamandır çözülemeyen gizeminin ortaya çıkarılması için nadir bir fırsat sunuyor.

Çarşamba günü Çin Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında söz alan Çin Bilimler Akademisi'nde akademisyen ve Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü'nde önde gelen bir araştırmacı olan Wu Fuyuan, "Güney Kutbu-Aitken Havzası, yaklaşık 2.500 kilometrelik çapıyla Ay'ın üç önemli tektonik biriminden biri konumunda. Bu kraterin oluşmasına yol açan çarpmayla ortaya çıkan enerjinin, bir atom bombasının patlamasıyla açığa çıkan enerjiden 1 trilyon kez daha büyük olduğu tahmin ediliyor. Öte yandan böylesine devasa bir çarpışmanın Ay'ın evrimine olan etkisi halen gizemini koruyor" dedi.

Wu, bu büyük çarpmanın Ay'ın evrimi üzerindeki etkilerinin, Nature dergisinde yayımlanan dört makalede ilk kez sistematik biçimde ortaya konduğunu ve bunun çalışmanın en dikkat çekici sonucu olduğunu ifade etti.

Geçtiğimiz yıl boyunca Chang'e-6'nın getirdiği örnekler üzerinde çalışan Çinli bilim insanları çok sayıda öncü atılım gerçekleştirmiş bulunuyor.

Ay'ın karanlık yüzünde yaklaşık 4,2 milyar ve 2,8 milyar yıl önce volkanik faaliyet bulunduğuna ilişkin kanıtlara ulaşan bilim insanları, volkanik faaliyetlerin en az 1,4 milyar yıl devam ettiği sonucuna vardı.

İlk kez Ay'ın karanlık yüzüne ait antik manyetik alan bilgileri elde eden bilim insanları, Ay'ın manyetik alanının yoğunluğunda yaklaşık 2,8 milyar yıl önce meydana gelen bir sıçramayı ortaya koydu. Bu keşif, Ay dinamosunu harekete geçiren güçte dalgalanmalar yaşandığına işaret ediyor.

Ay'ın karanlık yüzündeki manto katmanının su içeriğinin, yakın tarafla karşılaştırıldığında son derece düşük olduğunu tespit eden bilim insanları, iki yarım küre arasındaki su dağılımında büyük farklılık olduğunu belirledi.

Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü'nde araştırmacı olan Yang Wei, "Güney Kutbu-Aitken Havzası'nda bazalt manto kaynağındaki birbiriyle uyumsuz elementlerin büyük oranda tükenmiş olduğunu bulduk. Bu elementler genellikle kayaların geçtiği jeolojik süreçleri ortaya koymakta kullanılıyor" dedi.

Teknoloji, Güncel, Dünya, Son Dakika

Son Dakika › Güncel › Ay'ın Karanlık Yüzü Üzerine Önemli Bulgular - Son Dakika